Πώς επιλέγουμε τα κατάλληλα παπούτσια ασφαλείας για επικίνδυνες εργασίες

Τα παπούτσια ασφαλείας, προστασίας ή εργασίας σχεδιάζονται με σκοπό να προστατεύουν τα πέλματα και τα πόδια από διάφορους τραυματισμούς. Η σύγκρουση, η πίεση και η διάτρηση είναι οι πιο κοινοί τύποι τραυματισμού των ποδιών. Η προστασία δακτύλων συχνά χρησιμοποιείται ως η έσχατη προστασία από αντικείμενα που πέφτουν, καθώς και από δυνάμεις πίεσης που επηρεάζουν τα πόδια κατά την εργασία.

Η μεταλλική προστασία δακτύλων είναι η πιο δημοφιλής μορφή πιστοποιημένων παπουτσιών, ενώ είναι διαθέσιμες και ελαφρύτερες μη-μεταλλικές προστασίες δακτύλων. Επιπλέον, η μη-μεταλλική προστασία δακτύλων δεν είναι ηλεκτρικά αγώγιμη και η αντίσταση στην μεταφορά θερμότητας ή ψύχους μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στο εργασιακό περιβάλλον.

Για την αποφυγή τραυματισμών του πέλματος από πάτημα κοφτερών ή μυτερών αντικειμένων, θα πρέπει να επιλεγεί παπούτσι ασφαλείας με σόλες που παρέχουν προστασία από διάτρηση. Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή μη-αποσπώμενου ένθετου στην σόλα.

Τα γλιστρήματα, σκοντάμματα και οι πτώσεις που σχετίζονται με περπάτημα σε ολισθηρή επιφάνεια και έχουν ως αποτέλεσμα τραυματισμούς όπως σπασμένα οστά ή διαστρέμματα μπορούν να μειωθούν με την επιλογή αντιολισθητικής σόλας. Η επιλογή του τύπου της σόλας είναι σημαντική. Τα εύκαμπτα παπούτσια, τα οποία επιτρέπουν τα περισσότερα στοιχεία της σόλας να έρθουν σε επαφή με την επιφάνεια βαδίσματος, καθώς και εκείνα με τα περισσότερα στοιχεία στην σόλα ανά μονάδα επιφάνειας της σόλας, είναι προτιμότερα. Η επιφάνεια της σόλας θα πρέπει να είναι λεία και επίπεδη στην επιφάνεια επαφής και δεν θα πρέπει να φθείρεται σύντομα. Όπου υπάρχουν νερά και λιπαντικά, τα τετράγωνα ή κοντά ορθογώνια σχέδια στην σόλα (‘τρακτερωτή’) παρέχουν πολύ καλά αντιολισθητικά χαρακτηριστικά.

Η εργασία σε ψυχρό περιβάλλον απαιτεί παπούτσια με θερμική μόνωση, ενώ η εργασία σε θερμές συνθήκες απαιτούν παπούτσια με αντοχή στην θερμότητα και μονωτικές σόλες. Για προστασία από πιτσιλιές λιωμένου μετάλλου όπως στην ηλεκτροσυγκόλληση, τα παπούτσια θα πρέπει να απασφαλίζουν γρήγορα (quick release).

Η προστασία των πελμάτων ή των ποδιών από χημικούς παράγοντες παρέχεται από παπούτσια που είναι αδιαπέραστα και με αντοχή σε αυτά τα χημικά. Αν ο χρήστης έρχεται σε επαφή με οργανικούς διαλύτες, τότε προτείνονται οι σόλες με αντίσταση στους υδρογονάνθρακες. Τα πιο τυπικά υλικά που χρησιμοποιούνται σε παπούτσια για προστασία από χημικούς κινδύνους είναι το φυσικό ελαστικό (rubber), το neoprene και το polyvinyl chloride (PVC). Για παράδειγμα, το φυσικά ελαστικό παρουσιάζει αντίσταση σε βάσεις, οξέα, αλκοόλες και τα περισσότερα υδροδιαλυτά χημικά. Είναι ένα εύκαμπτο υλικό που διατηρείται μαλακό σε κρύες καιρικές συνθήκες, αλλά δεν συνιστάται για διαλύτες και χημικά με βάση έλαια. Το neoprene παρουσιάζει αντίσταση στα περισσότερα λίπη, το αίμα, τα έλαια, τις αλκοόλες, τα αλκαλικά και τα καυστικά, ενώ επιδεικνύει χαμηλότερη αντίσταση στο σκίσιμο και στην διάτρηση σε σχέση με τα παπούτσια από φυσικό ελαστικό. Αναφορικά με το PVC, χαρακτηρίζεται από καλή προστασία από ζωικά λίπη, βάσεις, αλκαλικά, έλαια, πολλά οξέα, αλκοόλες και υδρογονάνθρακες πετρελαίου. Δεν συνιστάται για χρήση με τους περισσότερους διαλύτες, τις κετόνες και τις αλδεΰδες.

Από την σκοπιά του ηλεκτρισμού, τρεις κύριοι τύπου παπουτσιών είναι διαθέσιμοι, οι οποίοι είναι τα αντιστατικά, τα αγώγιμα και τα ηλεκτρικά μονωμένα παπούτσια ασφαλείας. Οι τρεις αυτοί τύποι έχουν πολύ ξεχωριστούς σκοπούς. Αυτά τα παπούτσια εργασίας θα πρέπει να επιλέγονται σε συνδυασμό και με άλλους τύπους Μέσων Ατομικής Προστασίας (ρούχα προστασίας, κράνη ή γάντια) τα οποία να πληρούν τις απαιτήσεις για ηλεκτρισμό.

Στην περίπτωση εργαζομένων που λειτουργούν σε περιβάλλον ευαίσθητο σε στατικό ηλεκτρισμό, θα πρέπει να επιλέγονται αντιστατικά παπούτσια. Ειδικά σε πιθανώς εκρηκτικές ατμόσφαιρες ή κατά την διαχείριση ευαίσθητων υλικών. Αυτοί οι τύποι παπουτσιών βοηθούν στον διασκορπισμό της συσσώρευσης στατικού ηλεκτρισμού από το σώμα. Επίσης παρέχουν ένα σχετικό επίπεδο προστασίας σε ηλεκτρικούς κινδύνους από ενεργά κυκλώματα. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα αντιστατικά παπούτσια δεν μπορούν να εγγυηθούν την επαρκή προστασία από ηλεκτροπληξία. Απλώς παρέχουν μία αντίσταση ανάμεσα στα πόδια και στο δάπεδο.

Για την προστασία του χρήστη σε ένα περιβάλλον όπου η συσσώρευση στατικού ηλεκτρισμού στο σώμα αναγνωρίζεται ως κίνδυνος, θα πρέπει να επιλέγονται τα αγώγιμα παπούτσια. Αυτοί οι εργασιακοί χώροι σχετίζονται με την διαχείριση εκρηκτικών ή ασταθών υλικών. Τα αγώγιμα παπούτσια κατασκευάζονται από υλικά που δεν παρουσιάζουν ηλεκτρική αντίσταση. Τα παπούτσια διασκορπίζουν τον στατικό ηλεκτρισμό από το σώμα στο δάπεδο για να μειωθεί η πιθανότητα ανάφλεξης από σπίθα στατικού ηλεκτρισμού, ασταθή χημικά, εκρηκτικά ή εκρήξιμη σκόνη. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτοί οι τύποι παπουτσιών δεν εγγυώνται προστασία ενάντια σε ενεργά φορτία ή ηλεκτρικό εξοπλισμό.

Τα ηλεκτροαγώγιμα παπούτσια δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται, εάν ο κίνδυνος για ηλεκτροπληξία από οποιοδήποτε ηλεκτρικό μηχανισμό ή ενεργά μέρη δεν έχει εξαλειφθεί εντελώς.

Οι συνθήκες εργασίας που σχετίζονται με δραστηριότητες με εγκαταστάσεις χαμηλής ηλεκτρικής τάσης απαιτούν ηλεκτρικά μονωμένα παπούτσια. Αυτός ο τύπος παπουτσιών χρησιμοποιείται για εργασία σε ενεργά ή κοντά σε ενεργά μέρη ή εγκαταστάσεις που δεν υπερβαίνουν τα 1 KV a.c.. Αυτά τα παπούτσια, όταν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με άλλα ηλεκτρικά μονωμένα Μέσα Ατομικής Προστασίας, όπως γάντια ή κουβέρτες, εμποδίζουν επικίνδυνα ρεύματα να διαπεράσουν τους χρήστες μέσω των ποδιών.

Η επιλογή των κατάλληλων παπουτσιών ασφαλείας, προστασίας ή εργασίας για συγκεκριμένες εργατικές απαιτήσεις είναι ουσιώδης για να διασφαλιστεί ότι τα παπούτσια θα παρέχουν επαρκή προστασία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η επιλογή κατάλληλων παπουτσιών θα πρέπει να είναι ενσωματωμένη και με μία διαδικασία ελέγχου που θα διασφαλίζει ότι τα παπούτσια είναι λειτουργικά πριν από την χρήση. Επισημαίνεται, τέλος, ότι οι προστατευτικές ιδιότητες των παπουτσιών επιβεβαιώνονται σε εργαστηριακές συνθήκες όταν είναι καινούργια, άρα, η λήξη του χρόνου λειτουργικότητάς τους και η φθορά τους από την χρήση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Πηγές:

Γενικά για τα παπούτσια ασφαλείας:

https://en.wikipedia.org/wiki/Steel-toe_boot

Νομοθεσία και πληροφορίες για τα Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards (στα Ελληνικά):

http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/220A-94.pdf

http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/TYPOP.1103193105796.pdf

Περισσότερες πηγές για τα Μέσα Ατομικής Προστασίας και ειδικότερα τα Πρότυπα για παπούτσια ασφαλείας – EN Standards (στα Αγγλικά):

Directive 89/656/EEC – use of personal protective equipment of 30 November 1989 on the minimum health and safety requirements for the use by workers of personal protective equipment at the workplace, OJ L 393 , 30/12/1989 P. 0018 – 0028.

https://oshwiki.eu/wiki/Protective_footwear_%E2%80%93_requirements_selection_and_ergonomy